ดร.คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช (21 กันยายน 2483 - ) อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในรัฐบาลของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ กรรมการสภาที่ปรึกษาพรรคประชาธิปัตย์ และอดีตประธานสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของพรรคประชาธิปัตย์ ปัจจุบันเป็นรองหัวหน้าพรรค ดูแลพื้นที่ภาคอีสาน
คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช เกิดที่อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา เป็นบุตรีคนที่ 2 ในจำนวนพี่น้อง 8 คน ของตระกูล "พงศ์พูนสุขศรี" ครอบครัวประกอบอาชีพด้านการเกษตร และค้าขาย คุณหญิงกัลยามีชื่อเล่นว่า "ฮ้ง" เป็นภาษาจีนแต้จิ๋ว แปลว่า "ยิ่งใหญ่"
คุณหญิงกัลยา สมรสกับ นายโชติ โสภณพนิช บุตรชายคนที่ 4 ของนายชิน โสภณพนิช ผู้ก่อตั้ง ธนาคารกรุงเทพ มีบุตรธิดาด้วยกัน 4 คน เป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ หรือ เนคเทค ขึ้นในปี พ.ศ. 2529 และมีประสบการณ์ำทำงานเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาโดยตลอด
จบการศึกษาระดับปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยม) จากคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2504 และได้ทุนโคลัมโบ ไปศึกษาต่อระดับปริญญาโท และได้รับทุนต่อเนื่องในระดับปริญญาเอก สาขานิวเคลียร์ฟิสิกส์ ที่ วิทยาลัยอิมพีเรียล ในเครือ มหาวิทยาลัยลอนดอน (Imperial College of Science and Technology, University of London) ของสหราชอาณาจักร และสำเร็จการศึกษาปริญญาเอก ด้าน High Energy Nuclear Physics เมื่อปี พ.ศ. 2513
ทำงานเป็นกรรมการและเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ หรือ เนคเทค ขึ้นในปี พ.ศ. 2529 เป็นกรรมการและเลขานุการ โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในปี พ.ศ. 2521 เป็นผู้ก่อตั้งและประธานศูนย์ฝึกเด็กปัญญาอ่อน “ ประภาคารปัญญา ” มูลนิธิช่วยคนปัญญาอ่อนแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ เป็นผู้ก่อตั้งและกรรมการเลขาธิการ มูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์ ใน ปี พ.ศ. 2524 และตั้งแต่ปี พ.ศ. 2529 จนถึงปัจจุบัน เป็นกรรมการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีแห่งชาติ เป็นนายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิตและคณะกรรมการสมาคมแห่งสถาบันพระปกเกล้า
ดร.คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช เป็นที่รู้จักกันกว้างขวางขึ้น เมื่อลงรับสมัครผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เมื่อ ปี พ.ศ. 2543 ในนามผู้สมัครอิสระ ไม่สังกัดพรรคการเมือง ได้เบอร์ 4 แม้ไม่ได้รับการเลือกตั้ง แต่ก็ได้รับความนิยมจากชาวกรุงเทพมหานครพอสมควร ได้คะแนนมาเป็นลำดับที่ 5 ต่อมาเข้าเป็นสมาชิก พรรคประชาธิปัตย์ ลงสมัครเป็น ส.ส.ระบบบัญชีรายชื่อ ในการเลือกตั้งปี พ.ศ. 2544 และพ.ศ. 2548 ต่อมาในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในประเทศไทย พ.ศ. 2550 ได้ลงสมัครส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 8 (สวนหลวง ประเวศ บางนา พระโขนง) สังกัดพรรคประชาธิปัตย์ ชนะการเลือกตั้ง และเป็นรัฐมนตรีเงาว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ต่อจากนั้นได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในรัฐบาลนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ภายหลังได้มีการปรับคณะรัฐมนตรีในช่วงเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2553 ทำให้ ดร.คุณหญิงกัลยา ถูกปรับออกจากตำแหน่งรัฐมนตรี และในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2554 ได้ลงสมัคร ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อ ลำดับที่ 7 และได้รับเลือกตั้งอีกสมัย
ดร.คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช ดำรงตำแหน่ง กรรมการสภาที่ปรึกษาพรรคประชาธิปัตย์ และเป็นประธานสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของพรรคประชาธิปัตย์ด้วย
ปัจจุบัน ดร.คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช ดำรงตำแหน่ง รองหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และเป็นนายกสมาคมแห่งสถาบันพระปกเกล้าอีกด้วย
อาจารย์ประจำคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรรมการและเลขานุการโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, กรรมการวิชาการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (พ.ศ. 2525 - 2528), กรรมการบริหาร "ศูนย์ฝึกอบรมคอมพิวเตอร์ซอฟต์แวร์" กองแผนงานทบวงมหาวิทยาลัย, กรรมการบริหารศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์ และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC), กรรมการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
ที่ปรึกษารัฐมนตรี กระทรวงวิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อม (ปี พ.ศ. 2528 - 2541), ผู้ร่วมก่อตั้ง และเป็นเลขาธิการมูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์, ประธานชมรมป้องกันควันพิษ (ปี พ.ศ. 2533 - 2535), กรรมการสิ่งแวดล้อมเหมืองแร่ กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และการพลังงาน (ปี พ.ศ. 2535 - 2540), กรรมการสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (สสท.) และกรรมการอำนวยการโครงการ "รุ่งอรุณ" ของกระทรวงศึกษาธิการ สนับสนุนโดยสำนักงานพลังงานแห่งชาติ (สพช.)
ประธานศูนย์ฝึกอบรม "ประภาคารปัญญา" มูลนิธิช่วยคนปัญญาอ่อน ในพระบรมราชินูปถัมภ์, รองประธานมูลนิธิแม่บ้านอาสา, กรรมการและเหรัญญิกมูลนิธิ C.C.F.เพื่อเด็กยากจน, ประธานคณะกรรมการจัดหา และส่งเสริมผู้ให้โลหิตแห่งสภากาดชาดไทย และกรรมการมูลนิธิแพลนอินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย
